De E-3 kan ondersteuning leveren aan grondeenheden van zoal; direct benodigde informatie voor verkenning en luchtondersteuning. Het vliegtuig is volledig gemodificeerd waarbij de cabine is uitgerust met werkplaatsen voor verschillende airborne functies. De E-3 Sentry is ontworpen voor de Amerikaanse Luchtmacht die als eerste de gebruiker was met 33 vliegtuigen. De AEW&C afdeling van de NAVO bestaande uit 16 aangesloten landen kocht later 18 vliegtuigen. Groot-Brittannië kocht 7 vliegtuigen, Frankrijk 4 en Saoedi-Arabië een onbekend aantal.

Specificaties

Algemeen
Ontwerp organisatie	Boeing
Belangrijkste secundaire ontwerp organisaties	Pratt and Whitney, Northrop Grumman
Productie organisatie	Boeing, Seattle, Verenigde Staten
Primaire taak	Luchtruimbewaking en commando en control
Type vliegtuig	Middel /lange afstand narrow body transport vliegtuig
Bijzonderheden
Lengte	46.6 meter
Hoogte	13 meter
Spanwijdte	44.4 meter
Vleugeloppervlakte
Vleugelslankheid
Pijlstelling
V-stelling
Prestaties
Motoren	4x TF-33-PW-100A turbofan motor (VS en NAVO) 4x CFM56-2A-3 turbofan motoren (overige gebruikers)
Vermogen	TF33: 20,500 pond per motor CFM56: 24,000 pond per motor
Gewicht (leeg)
Gewicht (start, maximaal)	147429 kg
Gewicht (landing, maximaal)
Vereiste baanlengte (start)
Vereiste baanlengte (landing)
Kruissnelheid	Mach 0.48
Maximum snelheid	Mach 0.9
Plafond	30,000 ft (operationele hoogte)
Maximum vliegafstand	5000 nm (9260 km)
Inhoud brandstof tank (Max. trip fuel)	79464 liter
Bijtankcapaciteit (ATAR)	Ja
Passagiers	geen
Vracht capaciteit	geen
Equipment
Bewapening	geen
Maximum wapengewicht	n.v.t.
Maximum G bestendigheid	+ 2.5 / -1
Radar	AN/APY-2 multi-mode lookdown radar
Sensoren
Avionica	NAVO: Link 11, Link 16, JTIDS
Type flight controls
Landingsgestel
Gebruik
Uitvoeringen	E-3A, E-3B, E-3D, E-3F,
Geproduceerd	68 (18x E-3A, 33x E-3B, 7x E-3D, 4x E-3F, 5x E-3A)
Bemanning	4 (2 vliegers, 1 flight test engineer, 1 navigator) + 13-19 specialisten waaronder (tactical director, fighter allocator, weapons controller, surveillance controller, surveillance operators, passive controller, communications technician, radar technician, system technician.
Kosten	270 miljoen dollar (FY 98)
Levensduur
Eerste vlucht	25 Mei 1976
Eerste levering	1977 (Verenigde Staten) 1980 (NAVO) 1983 (Saudi-Arabië) 1987 (Groot-Brittannië) 1991 (Frankrijk)
Operationeel sinds	April 1978 (VS)
Vervanger van de	geen
Vervangen door	n.v.t.
Vergelijkbaar vliegtuig	Boeing E-767 AEW&C
Gebruikers (voorheen en tegenwoordig)	Frankrijk, Groot-Brittannië, NAVO (bepaalde aangesloten landen) , Saudi-Arabië, Verenigde Staten
Voornaamste gebruikers	Amerikaanse Luchtmacht
Amfibisch gebruik	Nee
Status	In operationeel gebruik

AWACS
Met de term "AWACS vliegtuigen" denken veel mensen aan de AWACS vliegtuigen van de NAVO. Echter, AWACS is de afkorting voor Airborne Warning and Control System. Hiermee wordt alleen het doel van een bepaald vliegtuig aangegeven. Er bestaan echter ook Russische en Chinese AWACS vliegtuigen zoals de A-50 of de Y-8.

De E-3 Sentry is in staat om met de radar (op de romp) vanaf het aardoppervlakte tot en met de stratosfeer alle vliegtuigen te traceren. De radar heeft een maximum bereik van 375km voor vliegtuigen die op lage hoogte vliegen en bij vliegtuigen op middel en hoge hoogte een maximum bereik van 644 km. De radar kan gecombineerd met een IFF systeem ''omlaag kijken'' om vijandelijke of bevriende vliegtuigen te detecteren, identificeren en traceren. Sommige vliegtuigen bij de Amerikaanse Luchtmacht (USAF) beschikken over een Advanced IFF systeem (AIIF).

Hierdoor kan de E-3 Sentry een brede en gedetailleerde slagveld informatie verzamelen (alleen vliegende vliegtuigen!). Deze informatie kan worden doorgestuurd naar command en control centers, op schepen, in gebouwen etc, maar ook in geval van crisis rechtstreeks naar de President van de Verenigde Staten (in Washington of aan boord van de AFO) of NAVO commandanten. De E-3 kan tenslotte ieder vijandig vliegtuig detecteren dat opstijgt of in de lucht is. Daarnaast kan de E-3 ook informatie doorsturen aan grondstrijdkrachten bij lucht-grond operaties.

Misschien wel de belangrijkste functie is dat de E-3 informatie kan doorsturen aan coalitie vliegtuigen zoals straaljagers, aanvalsvliegtuigen en bommenwerpers. Meestal vliegt de sentry achter de straaljagers maar dankzij zijn groter radarbereik kan hij de straaljagers al informeren over vijandelijke vliegtuigen die de straaljagers nog niet kunnen "zien". Dit is onder andere gebruikt tijdens Operation Allied Force en Operation Iraqi Freedom.

Informatie
Met de computerapparatuur kan er gedetailleerde informatie van het gevechtsveld worden weergegeven. Deze informatie kan zowel zijn waar vijandelijke vliegtuigen zich bevinden en kan worden doorgeven aan andere vliegtuigen zoals straaljagers, schepen of command en control centers welke zich dan bevinden op de grond of aan boord van oorlogsschepen.

Bemanning
In het vliegtuig bevinden zich naast 2 piloten, verschillende technici (elektronica en radar) ook luchtgevechtsleiders. Bij de NAVO vliegtuigen bestaat de crew uit een internationale bemanning uit 16 landen.

Radar technicus
De radartechnicus zorgt voor de instellingen van de juiste kanalen en bandbreedtes waarvan de luchtverkeersleiders dan weer gebruik van kunnen maken. De 2 schermpjes links zijn voor het radar gebeuren het apparaat rechts is een spectrum analyser.

Wat kan de AWACS niet?
AWACS vliegtuigen kunnen zoals al eerder gezegd vliegtuigen traceren, maar hiermee worden vliegende toestellen bedoeld. Een AWACS vliegtuig kan niet bewegende doelen op de grond "zien". Een vliegtuig wat dit wel kan en hiervoor speciaal is uitgerust is de E-8C JSTARS van de Amerikaanse Luchtmacht.

Achtergrond
In de jaren van de koude oorlog was er dringend behoefte bij de Amerikaanse Luchtmacht aan vliegtuigen die een AWACS functie hadden. Hiervoor heeft de USAF opdracht gegeven aan Boeing voor de ontwikkeling van wat nu de E-3 Sentry is. De USAF is de grootste gebruiker met 33 E-3B (gemodificeerde E-3A) vliegtuigen. Korte tijd later bestelde ook de NAVO 18 E-3A Sentry vliegtuigen. Deze NATO E-3 vloot wordt gebruikt, onderhouden en bekostigt door aangesloten NAVO landen bij de AEW&C divisie.

Uitzondering hierop waren grote landen die een eigen AWACS behoefte hadden en daarop besloten ze zelf te kopen. De NAVO landen; de Verenigde Staten (USAF) en Groot-Brittannië en niet-NAVO land Frankrijk hebben zelf AWACS vliegtuigen. Groot-Brittannië beschikt over 7 E-3 Sentry vliegtuigen en Frankrijk over 4 E-3F SDCA vliegtuigen. Het voordeel van deze eigen vloot is dat de landen zelf kunnen bepalen wanneer en waar ze hun vliegtuigen inzetten (bijvoorbeeld voor nationaal gebruik) in tegenstelling tot de landen die aangesloten zijn bij de NAVO AWACS vliegtuigen.

Gebruikers
De E-3 Sentry wordt gebruikt door:

1. Verenigde Staten
2. Frankrijk
3. Groot-Brittannië
4. NAVO
5. Saudi-Arabië


1. Verenigde Staten
De Amerikaanse Luchtmacht beschikt over 33 E-3B AWACS vliegtuigen. Deze zijn uitermate geschikt om ergens snel naar toe te vliegen waar crisis is of om ondersteuning te leveren aan militaire operaties. Ook kan de AWACS worden ingezet voor de bestrijding van drugssmokkel. Het vliegtuig kan ongeveer 10 uur vliegen met 1 tank, en is uitgerust om te kunnen worden bijgetankt in de lucht. Met een reserve crew kan de tijd nog meer worden verlengd (er zijn bedden aan boord).

In vredestijd worden de E-3 vliegtuigen van de Verenigde Staten gebruikt voor het beveiligen van de nationale grenzen door het verzamelen van vliegactiviteiten van andere landen.

De Amerikaanse luchtmacht (USAF) heeft 33 van deze vliegtuigen. 28 vliegtuigen zijn gestationeerd op Tinker AFB bij de Amerikaanse stad Oklahoma, 4 vliegtuigen vliegen vanaf Elmendorf in Alaska en Kadena in Japan en 1 vliegtuig wordt gebruik als test vliegtuig door Boeing.

De AWACS vliegtuigen van de USAF hebben een blok 30/35 modificatie ondergaan: Electronic Support Measure, Joint Tactical Information Distribution System, een toename geheugen capaciteit voor JTIDS en EMS, GPS.

De Amerikaanse Sentries worden gemodificeerd naar de Block 40/45 configuratie die naar verwachting in 2020 is voltooid.

2. Frankrijk
De Franse Luchtmacht beschikt sinds 22 juni 1990 over 4 aantal E-3F AWACS vliegtuigen. Deze zijn uitgerust met 4 CFM 56-2-A3l turbofan motoren die iedere 10.000 kg aan stuwkracht leveren. De E-3 heeft een maximale snelheid van mach 0.9 en een operationele maximale hoogte van 14.000 meter.

3. Groot-Brittannië
De Britse Luchtmacht beschikt over 7 E-3D Sentry AWACS vliegtuigen gestationeerd bij 8 en 23 squadron op de Britse vliegbasis Waddington. De E-3 vliegtuigen zijn uitgerust met 4 CFM 56 turbofan motoren van General Electric/Snecma. Het vliegtuig heeft een maximale snelheid van mach 0.9 en een plafond van 14.000 meter.

4. NAVO
De NAVO heeft 17 E-3A Sentry (AWACS) vliegtuigen die worden bemand, onderhouden en gebruikt door 16 aangesloten NAVO landen bij de NATO AEW&C afdeling, waaronder Nederland. Deze vliegtuigen hebben hun thuisbasis op Main Operating Bases (MOB) Geilenkirchen, Duitsland. Daarnaast zijn er voorwaartse bases in Italië, Griekenland en Turkije en is er een voorwaartse locatie in Noorwegen.

Op de 3000-man tellende vliegbasis Geilenkirchen - een voormalige RAF basis - die 30km ten Westen van Maastricht ligt zijn tevens 2 militaire Boeing 707 vliegtuigen gestationeerd die geen radar hebben en worden gebruikt voor opleidingen en vracht. Ook staan er 2 KC-135R Stratotankers van de Amerikaanse Luchtmacht afdeling Europa gestationeerd (USAFE).

Een probleem voor bevolking rondom de NAVO vliegbases zijn de oude low bypass TF-33-PW-100 turbofan motoren. Deze militaire versie van de JT3D hebben een laag rendement, produceren meer geluid dan moderne (commerciële) motoren en hebben een hoger brandstofverbruik (TSFC). Tijdens de ontwikkeling van de commerciële Boeing 707 zijn er 4 type motoren ontwikkeld; 3 turbojet motoren en 1 turbofan (JT3). De Amerikaanse Luchtmacht heeft toen gekozen voor de militaire versie hiervan (TF-33) die daarmee de "standaard" motor werd voor de E-3 Sentry. Ten tijde van de koude oorlog was er een dingend behoefte aan AWACS vliegtuigen en mede dat bij het ontwerp van militaire luchtvaarttuigen niet tot nauwelijks wordt gekeken naar aspecten als geluidsproductie en brandstof verrbuik (en zeker niet in oorlogstijd! hebben de NAVO vliegtuigen ook deze TF-33 Motoren. Boeing was toentertijd ook al bezig met testvluchten waarbij high by-pass motoren werden gebruikt (CFM-56). Enige tijd later kochten de luchtmachten van Saoedi-Arabië, Frankrijk en Groot-Brittannië de E-3 Sentry waarbij in plaats van TF-33 motoren CFM-56-2A motoren zijn gebruikt.

Onderzoek heeft aangetoond dat het totaal niet rendabel is om de huidige NAVO vliegtuigen te modificeren met nieuwe high-bypass motoren. Dit zou een enorme investering - tussen de 700 miljoen en 1 miljard dollar - die niet kan worden terugverdiend door bijvoorbeeld het lagere brandstofverbruik op de termijn waarvoor de NAVO deze vliegtuigen nog zal gebruiken.

NATO E-3A	NATO E-3A	NATO E-3A
NATO E-3A	NATO E-3A	Franse Luchtmacht E-3F
Britse E-3D met USAFE KC-135	USAF E-3B	USAF E-3B

Referenties:

1. NATO
2. Boeing
3. Amerikaanse Luchtmacht
4. Franse Luchtmacht
5. Britse Luchtmacht